NEÜ MTF Entegre Eğitim Sistemi

Not: Bu alan adı altındaki web sayfaları tasarım/hazırlık aşamasındadır. Kesin ve güncel bilgiler için lütfen NEÜ-MTF resmi web sayfasını takip ediniz.

Farmakoloji 3-3 (FRMA303)

Ders Oturumu 12

"Antitüberküloz ilaçlar"

Dr. Öğr. Üy. İpek Duman (2 ders saati)

Ders özeti

İnhalasyon yoluyla vücuda giren Mycobacterium tuberculozis ve seyrek olarak diğer mikobakterilere bağlı, başta akciğer olmak üzere tüm organları tutabilen, bulaşıcı ve tedavi edilmezse ölümle sonuçlanabilen bir infeksiyon hastalığı olan tüberkülozun tedavisi 6-12 ay kadar süren uzun bir tedavidir. Tüberküloz tedavisinde tek ilaçla tedavi yapılmaz, ilk 2 ayda dörtlü olmak üzere iki veya daha fazla ilacın kombinasyonu gerekir. Tedavide birinci sıra (Majör) ilaçlar yanında, gerekirse ikinci sıra (Minör) ilaçlar kullanılır. Çoklu-rezistan (ÇİD/MDR) tüberküloz tedavisi, rezistan olmayan birinci sıra ilaç yanında ikinci sıra ilaç verilerek yapılır ve uzun sürer (2- 2,5 yıl). Uyunç sorunu nedeniyle tedavi rejimlerinden bazıları gözetimli rejimlerdir.

Öğrenme hedefi: Tüberküloz tedavisinde kullanılan antitüberküloz ilaçların, sınıflandırılması, etki mekanizması ve etkileri, endikasyon ve kontrendikasyonları, uygulama yolları ve dozları, tedavi rejimleri, yan etkileri ve önemli etkileşmeleri hakkında bilgi sahibi olmalı

Ders konusu ile ilgili semptomlar (UÇEP Dikey entegrasyonu):

Semptom	Ders konusu ilgisi
İlaçların istenmeyen etkileri/ilaç etkileşimleri	İzoniazid: Periferik nörit (piridoksin (vit B6) ütilizasyonunu azaltır- yavaş asetilleyicilerde daha sık), Hepatit (hızlı asetilleyiciler, rifampisin alanlar, kronik alkol alanlarda daha sık), ciltte döküntü, ateş, sarılık, optik nörit ve atrofi, konvülsiyon, başağrısı, psişik bozukluk, agranülositoz, trombositopeni ve anemi Rifampisin: Hepatotoksik etki potansiyeli (enzimlerinin düzeyinde yükselme; İNH ile birlikte verildiğinde aditif hepatotoksik etki), trombositopeni, hemoliz, vücut sıvılarını, idrar ve salgıların portakal rengini alması Etambutol: En sık doza bağlı optik (retrobulber) nörit (görmede zayıflama ve kırmızı-yeşil renklerinin ayrımının kaybı), nadiren nöropati, başağrısı, alerjik döküntü, artralji Streptomisin: Ototoksisite (işitme ve denge boz.), nefrotoksisite, nörotoksisite Pirazinamid, Morfazinamid: Hepatotoksisite, hiperürisemi, bulantı, kusma, ateş Para-aminosalisilik asit (PAS): Gastrointestinal sistemde yan etkiler, alerjik reaksiyonlar, eklem ağrıları, nadiren hepatit, G6PD (Glukoz 6-fosfat dehidrojenaz) eksikliğinde hemoliz Etionamid: Gastrointestinal sistemde yan etkiler, ağızda metalik tat, asemptomatik hepatit, artralji, periferal nöropati, aşırı tükrük salgısı ve ışığa duyarlı dermatit Tiasetazon: Belirgin yan etkiler ve toksisite- Kemik iliği depresyonu, eritema multiforme, toksik epidermal nekrozis Rifabutin: Gastrointestinal sistemde yan etkiler, döküntü, nötropeni Önemli Etkileşim: İzoniazid karaciğerde de birçok P450 sitokrom oksidaz enzimini (CYP1A2, CYP2C9 ve CYP3A4) inhibe eder; bunlarla yıkılan ilaç düzeyleri artabilir. Rifampisin ve Rifabutin karaciğerde bazı mikrozomal enzimleri (CYP2C9 ve CYP3A4 gibi) indükler; diğer ilaçların etkinliğini azaltır.

Semptom

Ders konusu ilgisi

İlaçların istenmeyen etkileri/ilaç etkileşimleri

İzoniazid: Periferik nörit (piridoksin (vit B6) ütilizasyonunu azaltır- yavaş asetilleyicilerde daha sık), Hepatit (hızlı asetilleyiciler, rifampisin alanlar, kronik alkol alanlarda daha sık), ciltte döküntü, ateş, sarılık, optik nörit ve atrofi, konvülsiyon, başağrısı, psişik bozukluk, agranülositoz, trombositopeni ve anemi Rifampisin: Hepatotoksik etki potansiyeli (enzimlerinin düzeyinde yükselme; İNH ile birlikte verildiğinde aditif hepatotoksik etki), trombositopeni, hemoliz, vücut sıvılarını, idrar ve salgıların portakal rengini alması Etambutol: En sık doza bağlı optik (retrobulber) nörit (görmede zayıflama ve kırmızı-yeşil renklerinin ayrımının kaybı), nadiren nöropati, başağrısı, alerjik döküntü, artralji Streptomisin: Ototoksisite (işitme ve denge boz.), nefrotoksisite, nörotoksisite Pirazinamid, Morfazinamid: Hepatotoksisite, hiperürisemi, bulantı, kusma, ateş Para-aminosalisilik asit (PAS): Gastrointestinal sistemde yan etkiler, alerjik reaksiyonlar, eklem ağrıları, nadiren hepatit, G6PD (Glukoz 6-fosfat dehidrojenaz) eksikliğinde hemoliz Etionamid: Gastrointestinal sistemde yan etkiler, ağızda metalik tat, asemptomatik hepatit, artralji, periferal nöropati, aşırı tükrük salgısı ve ışığa duyarlı dermatit Tiasetazon: Belirgin yan etkiler ve toksisite- Kemik iliği depresyonu, eritema multiforme, toksik epidermal nekrozis Rifabutin: Gastrointestinal sistemde yan etkiler, döküntü, nötropeni Önemli Etkileşim: İzoniazid karaciğerde de birçok P450 sitokrom oksidaz enzimini (CYP1A2, CYP2C9 ve CYP3A4) inhibe eder; bunlarla yıkılan ilaç düzeyleri artabilir. Rifampisin ve Rifabutin karaciğerde bazı mikrozomal enzimleri (CYP2C9 ve CYP3A4 gibi) indükler; diğer ilaçların etkinliğini azaltır.