NEÜ MTF Entegre Eğitim Sistemi

Not: Bu alan adı altındaki web sayfaları tasarım/hazırlık aşamasındadır. Kesin ve güncel bilgiler için lütfen NEÜ-MTF resmi web sayfasını takip ediniz.

Acil Tıp 3-4 (ACIL304)

Ders Oturumu 2

"Travma ve yaralanmalar, Çoklu travma hastasının değerlendirilmesi"

Prof. Dr. Sedat Koçak (2 ders saati)

Ders özeti

Travma hastasında hastane öncesi dönemde, iki önemli nokta kişisel ve çevresel güvenliği sağlamak ve acil tıp sistemini erkenden haberdar etmektir. Gerek sahada gerekse hastane ortamında hayati tehlike oluşturacak patolojileri zamanında tespit edebilmek için yapılandırılmış sistematik bir yaklaşım sergilemek gerekir. AcBCDE olarak özetlenen bu yaklaşımda ilk bakıda hızlı bir şekilde havayolu , servikal spinal yaralanma, solunum ve dolaşım değerlendirmesi yapmak ve bunlara ilişkin bir patoloji tespit edilirse önceliği bunların stabilizasyonuna vermek önemlidir. Sonrasında yine hızlı bir nörolojik değerlendirme ve hastanın tamamen soyularak tüm vücut değerlendirmesi yapılmalıdır. İkincil bakı ise, yaralanma mekanizmasından hastanın özgeçmiş bilgilerine ve ileri tetkik ve görüntüleme planlarına kadar uzanan ayrıntılı değerlendirmeyi içerir.

Öğrenme hedefi: Hastane öncesi dönemde ve hastane içerisinde travma hastasına genel yaklaşım prensiplerini ve özellikle çoklu travma hastalarında hayatı tehdit edici klinik tabloları ve bunlara yönelik hayat kurtacı temel acil girişimleri öğretmek.

Ders konusu ile ilgili semptomlar (UÇEP Dikey entegrasyonu):

Semptom	Ders konusu ilgisi
Abortus	Gebe travmalarında travmatik abortus görülebilir.
Anemi	Travma hastasında anemi, aksi ispat edilene kadar durmuş ya da devam eden bir kanamanın belirtisi olarak değerlendirilmelidir.
Anorektal ağrı	Travma mekanizması ile ilişkili olarak söz konusu bölgede bir yaralanma veya hematom belirtisi olabilir.
Asfiksi	Boyun bölgesi yaralanmalarında ve yanıklarında laringotrakeal bölgede gelişebilecek ödem veya hematom dışarıdan bası ile travmatik asfiksi tablosu oluşturabilir.
Başağrısı	Travma sonrası baş ağrısı özellikle çok şiddetli ise travmatik subaraknoid kanama işareti olabilir. Ayrıca parankimal konküzyo, kontüzyo, hemoraji gibi durumlar da başağrısı nedeni olabilir.
İmmobilizasyon	Çoklu travma hastasında servikal-spinal yaralanma olmadığı ekarte edilene kadar tüm vertebral kolon immobilizasyonu gerekli bir uygulamadır.
Abdominal distansiyon	Batın içi solid organ hasarına bağlı masif kanamada, içi boş organ perforasyonlarında, yanlışlıkla özefagus entübasyonu yapılıp ambulanan hastalarda gözlenebilir.
Ajitasyon	Travma hastasında solunumsal problemlerin, özellikle hipoksinin ve hemorajik şoka ilerleyişin göstergesi olabilir.
Bulantı-kusma	Kafa travmalarında kafa içi kitle etkisi oluştıran lezyonlara, beyin ödemi gibi kafa içi basıncını arttıran durumlara, yanı sıra şok, hipotansiyon gibi tablolara bağlı gelişebilir.
Burun kanaması	Nazal fraktüre ya da yumuşak doku hasarına bağlı gelişebilir
Hematokezya/rektal kanama	Travma ilişkili durumlar kolon ya da rektosigmoid yaralanmaları içerir. Künt travmalara bağlı nadirdir. Daha ziyade kesici-delici alet ya da ateşli silah yaralanmaları ile ilişkili olabilir.
Hematüri	Böbrek, üreter, mesane, üretranın künt ya da penetran travmaları sonrası görülebilir.
Hemoptizi	Künt ya da penetran trakeobroşial yaralanmalarda görülebilir.
Hipotansiyon	Aşikar veya gizli bir kanamaya ya da spinal hasara bağlı gelişebilir.
Hipotermi/Hipertermi	Hipotermi, koagülopati ve asidozla birlikte hemorajik şokun ölümcül triadını oluşturur.
Kanama eğilimi	Travma hastasında özgeçmişinde hematolojik kanamaya eğilim oluşturan hematolojik hastalık ya da antikoagulan, antiagregan ilaç kullanımı olup olmadığı mutlaka sorgulanmalıdır.
Konvulsiyonlar	Travmatik beyin hasarına bağlı görülebilir.
Kulak zarı perforasyonu	Elektrik ve yıldırım çarpması yaralanmalarında tipik bulgu olarak karşımıza çıkabilir. Ayrıca kafa travmalarında özellikle timpan kemik yaralanmalarında görülebilir.
Nöbet geçirme	Travmatik beyin hasarına bağlı görülebilir.
Hipertansiyon	Travmatik strese bağlı adrenerjik deşarj nedeniyle veya kafa içi basıncı arttıran lezyonlarla ilişkili olarak görülebilir.
Yabancı cisim (yutma/aspirasyon/kulak/burun)	Travma hastasında özellikle maksillofasiyal travmalarda kan, sekresyon, gıda, kırılan ya da yerinden çıkan diş veya ağız içi protez aspirasyonu görülebilir. Solunumsal semptomları olan hastalarda mutlaka ekarte edilmelidir.
Anüri/Oligüri	Ciddi miktarda kan ve sıvı kaybının en önemli göstergelerindendir. Travma hastasında hemorajik şoku öngörmede önemli bir bulgudur. Sıvı ve kan resüsitasyonunun etkinliği ve yeterliliğini izleme açısından da idrar çıkışı önemli bir takip parametresidir. Crush (ezilme) tarzı yaralanmalarda akut miyoglobinürik böbrek yetersizliğinin hızla tespit ve tedavi edilmesi gereken bulgularındandır.
Bel ve sırt ağrısı	Yumuşak doku ve kemik yapılardaki hasara bağlı olabilir. En önemlisi spinal yaralanma olup olmadığının ekarte edilmesi, ekarte edilene dek vertebral stabilizasyonun sağlanmasıdır.