NEÜ MTF Entegre Eğitim Sistemi - Rev.6

Not: Bu alan adı altındaki web sayfaları tasarım/hazırlık aşamasındadır. Kesin ve güncel bilgiler için lütfen NEÜ-MTF resmi web sayfasını takip ediniz.

Çocuk Sağlığı 4-1 (PEDI401)

Ders Oturumu 98

"Döküntülü hastalıklar"

Doç. Dr. Özge Metin Akcan (2 ders saati)

Ders özeti

Enfeksiyoz ajanın mikrobiyal toksinlerinin veya enfeksiyoz ajana karşı konakta oluşan immun yanıta bağlı deride görülen patolojik değişikliklere döküntü adı verilir. Çocuklarda en sık hastaneye başvuru nedenlerinden biridir. Etyoloji değişken olup aşı ile korunulabilir döküntülü hastalıklar olduğu gibi ilaçlara bağlı, enfeksiyoz etkenlere bağlı da döküntü görülebilir. Döküntü karakteri tanıda yol gösterici olabilir. Döküntülü hastalığın şiddeti hafif seyirli hastalıktan yaşamı tehdit eden ciddi bir hastalığa kadar değişebilir.

Öğrenme hedefi: Bu dersin amacı çocuklarda en sık hastaneye başvuru nedenlerinden olan döküntülü hastalıklarda anamnez alırken nelere dikkat edileceğini öğretmek, lezyonların tanımlamasını yapmak ve ayırıcı tanıya gidilebilimesi için yol gösterici olmaktır. Döküntülü hastalıklarda hangi durumlarda daha dikkatli davranılması gerektiği vurgulanmaktadır.

Ders konusu ile ilgili semptomlar (UÇEP Dikey entegrasyonu):

Semptom	Ders konusu ilgisi
İlaçların istenmeyen etkileri/ilaç etkileşimleri	İlaçlara bağlı döküntü olabilir. Eritema multiforme major olarak bilinen Steven Johnson sendromunun bilinen en sık nedeni ile pensilin, sulfonamid grubu antibiyotikler ve antikonvulzan ilaçlardır.
Ateş	Ateş döküntülü hastalığa sıklıkla eşlik eden semptomlardan birisidir. Bazı döküntülü hastalıklarda ateş döküntü ilişkisi tanı koydurabilir. Örneğin altıncı hastalıkta yüksek ateşi takiben ateşin düşmesi ile döküntünün çıkması karakteristiktir.
Boğaz ağrısı	Döküntülü hastalık nedenlerinden kızıl da ve enfeksiyoz mononükleozda boğaz ağrısı görülebilir.
Kaşıntı	Döküntülü hastalıklara kaşıntı eşlik edebilir: Böcek ısırığına bağlı döküntü, ürtiker olan bilinen allerjik döküntüler kaşıntılıdır.
Lenfadenopati	Döküntülü hastalıkla seyreden enfeksiyoz mononükleozda yaygın lenfadenopati görülebilir. Ayrıca kawasaki hastalığının tanı kriterlerindendir.
Ödem	Tanı kriterlerinden biri döküntü olan kawasaki hastalığında el ayaklarda ödem görülebilir. Enfeksiyoz mononükleozda göz çevresinde ödem görülebilir.
Peteşi, purpura, ekimoz	Peteşi: Basmakla solmayan cilt altı kanamaya işaret eden lezyonlardır. Purpura ve ekimoz çap olarak daha büyük olan lezyonlardır. Ateşi olan bir çocukta peteşi varlığında meningokoksemi akla gelmelidir. Meningokoksemi ciddi mortalite ve morbidite ile seyreden bir hastalıktır.
Splenomegali	Döküntü ile seyredebilen enfeksiyoz mononükleozda yüzde 50 oranında dalak büyümesi -splenomegali- görülebilir.
Deri döküntüleri/lezyonları (makülopapüler, bülloz, veziküler)	Döküntülü hastalıklar tanımlanırken döküntünün morfolojik özelliklerine göre sınıflandırılabilir: Makül: Cevresindeki normal deri alanından renk olarak farklı olan, sınırları belli, deriden kabarık ya da çökük olmayan herhangi bir boyutta olabilen lezyonlar. Papül: Solid, deriden kabarak, 0.5 cm den küçük lezyonlar. Nodül: papüle benzer fakat dermis veya subkutan dokuda daha derin yerleşimli lezyonlar. Çocukluk çağı döküntülü hastalıklarının çoğu makülopapüler karakterdedir. Plak: Deride daha fazla yer kaplayan sıklıkla papüllerin birleşmesiyle oluşan lezyonlar. Vezikül: Sınırları belirgin, deriden kabarık, sıvı içeren, en geniş çapı <0.5 cm olan lezyonlar. Bül: Vezikülle özellik olarak benzer ancak daha büyük lezyonlar. Püstül: Çeşitli özellikte sıvı içeren deriden kabarık lezyonlardır.
Hipotansiyon	Hipotansiyon yaşa göre tansiyon sınırının -2SD altında olmasıdır. Döküntüsü olan bir çocukta hipotansiyon olması toksik şok sendromuna işaret edebilir. Ayrıca döküntü ile seyreden meningokoksemide hipotansiyon görülebilir, kötü prognoz göstergesidir.
Kırmızı göz (Gözde kızarıklık)	Kawazaki hastalığı 6 ay- 5 yaş arasında görülen etyolojisi bilinmeyen muhtelen enfeksiyonların tetiklediği düşünülen vaskülit tablosudur. Gelişmiş ülkelerde çocuklarda edinsel kalp hastalığının önemli nedenlerindendir. Tanı kriterleri arasında döküntü ile birlikte non pürülan konjuktuvit(kırmızı göz) yer alır. Ayrıca steven- johnson sendromunda kırmızı göz görülebilir.