Patoloji 3-1 (PATO301)

Ders Oturumu 100

"Kan akımı bozuklukları 3: Hemostaz ve Tromboz ve DİK"

Prof. Dr. Hacı Hasan Esen (100 ders saati)

Ders özeti

Hemostaz: Sağlam damarlarda kanın pıhtısız bir şekilde, sıvı halde dolaşımını, hasar oluştuğunda ise hızla pıhtı (hemostatik tıkaç) oluşumudur. Tromboz: Hemostazın patolojik olarak karşılığıdır. Zarar görmemiş damarlarda pıhtı oluşması (trombüs), hafif zararlarda damarların hemen tıkanmasıdır. Hemostaz ve Tromboz 3 elemana bağlıdır. Damar duvarı (Endotel), Trombositler ve Pıhtılaşma sistemi. Normal hemostazda olaylar sırası şöyledir. 1. Vazokonstrüksiyon, 2. Primer Hemostaz, 3. Sekonder Hemostaz, 4. Anti-trombotik olaylar. ENDOTEL: Endotel hem pıhtılaşmayı sağlayan (Protrombotik Etkiler) hemde engelleyen (Antitrombotik Etkiler) özelliklere sahiptir.Bu iki özellik arasındaki denge çok önemlidir. TROMBOSİTLER: Normal hemostazda temel rolleri vardır. Yüzeylerinde integrin gurubundan glikoprotein reseptörleri bulunan disk şekilli hücrelerdir. İki özel tip Granül içerirler. 1. α (alfa) granülleri, 2. Elektron yoğun cisimcikler veya delta. Endotel hasarından sonra açığa çıkan ekstra selüler matriksler (ECM) Trombositlerin yapışmasını sağlar. Trombositlerin kümeleşmesi sonucunda, ortaya geniş bir fosfolipid yüzey çıkar. Bu fosfolipid yüzey pıhtılaşmanın intrensek yolunda; kalsiyum ile pıhtılaşma faktörlerinin bağlanması için uygun bir ortam oluşturur. PIHTILAŞMA ZİNCİRİ: Hemostaz zincirinin 3. Parçasını oluşturur. İnaktif enzimlerin, aktifleştiği ve trombinin oluştuğu enzimatik olaylar dizisidir. Tromboz: Virchow üçlüsü diye bilinen 3 ana etken trombüs oluşumunda etkendir. 1. Endotel Hasarı, 2. Kan akımında yavaşlama ve çalkantılı akımlar (anafor akımlar) (anormal akımlar), 3. Kanın pıhtılaşma eğiliminin artması. Bu 3 etken birbiriyle bağlantılıdır. Tromboz patolojinin adı, oluşan ürün ise trombüstür. Endotel hasarı trombüs oluşumundaki en önemli etkendir fakat mutlaka endotelin hasarlanması şart değildir. Kaynaklandıkları yere ve etyolojik nedenlere bağlı olarak farklı şekil ve boyutta olabilirler.Kalpte ve Aortada gelişen trombüslerde makroskopik ve mikroskopik olarak seçilebilen ZAHN çizgileri denen tabakalaşma vardır. Bir trombüş oluştuğunda şu 4 durum ile karşılaşabilir. 1. Daha fazla trombosit ve fibrin birikimi ile büyüyebilir, 2. Emboli kaynağı olabilir, 3. Eriyip yok olabilir, 4. Organizasyon ve Rekanalizasyon. Diz ekleminde yada yukarıdaki derin bacak venlerinde gelişen (Popliteal, Femoral, İliak ) derin trombüsler daha önemlidir, çünkü Emboli kaynağıdırlar. DİK: Dissemine İntravasküler kogülasyon. Çok çeşitli sebepleri vardır. Küçük çaplı damarlarda ani veya sinsice başlar (yaygın fibrin trombüsleri). Trombozla birlikte pıhtılaşma proteinleri hızla tükenir (TÜKETİM KOAGÜLOPATİSİ). Fibrinolitik mekanizmaların da uyarılması ile KANAMA HASTALIĞI ortaya çıkar.

Öğrenme hedefi: Bu derste Hemostaz ve kan akımı bozuklukları sonucu ortaya çıkan Tromboz' un tanımı nedenleri ve bunların patolojik özelliklerinin bilinmesi amaçlanmıştır

Ders konusu ile ilgili semptomlar (UÇEP Dikey entegrasyonu):