NEÜ MTF Entegre Eğitim Sistemi

Not: Bu alan adı altındaki web sayfaları tasarım/hazırlık aşamasındadır. Kesin ve güncel bilgiler için lütfen NEÜ-MTF resmi web sayfasını takip ediniz.

Farmakoloji 3-6 (FRMA306)

Ders Oturumu 4

"Antianemik ilaçlar"

Dr. Öğr. Üy. İpek Duman (2 ders saati)

Ders özeti

Nutrisyonel faktörlerin eksikliğine bağlı demir eksikliği anemisi ve megaloblastik anemiler sık olarak görülmektedir. Demir esansiyel bir elementtir ve dokuya O2 taşınmasını (oksidasyon) sağlar. Günlük gereksinim diyet, yaş, cinsiyet ve bazı faktörlere bağlıdır. Demir eksikliği anemisinde demir preparatları genelde oral, özel durumlarda parenteral olarak kullanılır. Folik asit’in en önemli fonksiyonu, tek-karbon transferi reaksiyonlarında koenzim rolüdür; preparatları anemiye karşı tedavide ve gebelerde profilaktik olarak verilir. B12 vitamininin fonksiyonu da, folik asitle birlikte hücre bölünme ve çoğalması için DNA sentezini desteklemesidir; eksiklik tedavisinde oral ve parenteral preparatları kullanılır.

Öğrenme hedefi: Demir, folik asit ve B12-vitamininin fizyolojik ve farmakolojik etkileri, farmakokinetik özellikleri, demir eksikliği anemisi, megaloblastik ve diğer anemilere karşı verilen ilaçlar ve eritropoietinlerin sınıflandırılması, etki mekanizması ve etkileri, endikasyon ve kontrendikasyonları, uygulama yolları ve dozları, yan etkileri ve önemli etkileşmeleri ile ilgili temel prensipler hakkında bilgi sahibi olma

Ders konusu ile ilgili semptomlar (UÇEP Dikey entegrasyonu):

Semptom	Ders konusu ilgisi
İlaçların istenmeyen etkileri/ilaç etkileşimleri	Demir: Oral demir tedavisinde en sık bulantı, epigastrik ağrı ve diyare, feçesi siyaha boyama, gaitada gizli kan testlerinde bozulma; Parenteral demir uygulamada akut anaflaksi (% 5), Ayrıca ensefalopati, İM injeksiyonda lokal ağrı ve doku reaksiyonu, dokuda koyu lekelenme; Depo demirin artışı ile- erkeklerde bazı kanserlerin (kolon, AC, mesane) ve infeksiyon riskinin artışı B12-Vitamini: İV verilmez (anaflaksi) Folik Asit: B12 vitamini eksikliğinde folik asit tek başına yüksek dozda kontrindike (hematolojik belirtileri düzeltip nörolojik belirtileri saklamaması için) Eritropoietin: Vazokonstriktör ET salınımının artışı, hipertansiyon, miyalji, tromboz Önemli Etkileşme: Etil alkol, fenitoin, fenobarbital ve pirimidon folik asit absorbsiyonunu azaltır. Metotreksat, pirimetamin, trimetoprim, ko-trimaksazol, triamteren dHFR’ı inhibe eder. Uzun sürede OKS ve glukokortikoidler de folik asiti azaltır. Folik asit fenitoin etkinliğini azaltır.

Semptom

Ders konusu ilgisi

İlaçların istenmeyen etkileri/ilaç etkileşimleri

Demir: Oral demir tedavisinde en sık bulantı, epigastrik ağrı ve diyare, feçesi siyaha boyama, gaitada gizli kan testlerinde bozulma; Parenteral demir uygulamada akut anaflaksi (% 5), Ayrıca ensefalopati, İM injeksiyonda lokal ağrı ve doku reaksiyonu, dokuda koyu lekelenme; Depo demirin artışı ile- erkeklerde bazı kanserlerin (kolon, AC, mesane) ve infeksiyon riskinin artışı B12-Vitamini: İV verilmez (anaflaksi) Folik Asit: B12 vitamini eksikliğinde folik asit tek başına yüksek dozda kontrindike (hematolojik belirtileri düzeltip nörolojik belirtileri saklamaması için) Eritropoietin: Vazokonstriktör ET salınımının artışı, hipertansiyon, miyalji, tromboz Önemli Etkileşme: Etil alkol, fenitoin, fenobarbital ve pirimidon folik asit absorbsiyonunu azaltır. Metotreksat, pirimetamin, trimetoprim, ko-trimaksazol, triamteren dHFR’ı inhibe eder. Uzun sürede OKS ve glukokortikoidler de folik asiti azaltır. Folik asit fenitoin etkinliğini azaltır.