Patoloji 3-1 (PATO301)

Ders Oturumu 100

"Hücre zedelenmesi 2: Hücre İçi Birikimler ve Patolojik Kalsifikasyon"

Prof. Dr. Hacı Hasan Esen (100 ders saati)

Ders özeti

Hücre İçi Birikimler: Zedelenen hücrelerde bazen değişen miktarda madde birikir. Bu maddeler zararsız yada zararlı olabilir. Maddeler sitoplazmada (genelde organellerde ve sıklıkla lizozomlarda) yada nukleusta olabilir. Biriken madde ya dışardan gelir yada hücre kendisi üretir. Bu maddeler 3 şekilde hücrede birikir. 1. Bir madde normal yada artan oranda üretilir, fakat aynı oranda atılamaz. Örnek; Karaciğer yağlanması. 2. Normal yada anormal endojen bir maddenin, Bağlanmasında, Metabolizmasında, Taşınmasında yada Sekresyonunda bir genetik defekt oluşursa. Örnek; Depo Hastalıkları. 3. Anormal ekzojen madde hücre tarafından parçalanamaz ya da atılamaz ise; Örnek; Karbon (sigara ve kirli hava), silis (kum). İntraselüler birikimin kökeni ya da tipi ne olursa olsun hücre içinde depolanırlar. Eğer aşırı yüklenme bir sistemik bozukluğa bağlıysa ve kontrol altına alınabiliyorsa birikim reversibledır. Genetik depo hastalıklarında birikim ilerleyicidir ve hücreler o kadar aşırı yüklenirler ki ikincil zedelenme ve dokunun hatta hastanın ölümüne yol açabilir. Hücrede biriken başlıca endojen ürünler; Lipitler, Proteinler, Karbonhidratlar ve pigmetlerdir. Pigmetler endojen ya da eksojen kaynaklı olabilir. Yağlı değişiklikler en sık görülen form olup en fazla etkilenen organ karaciğerdir. Yağlı değişikilkleri ışık mikroskopunda tespit edebilmek için Sudan Black ve Oil-Red gibi tetiklerden yararlanılır. Patolojik Kalsifikasyon: Az miktarda demir, magnezyum ve diğer minerallerle birlikte kalsiyum (Ca) tuzlarının (kristallerinin) anormal depolanmısıdır. Çok çeşitli hastalıklarda sıklıkla görülür. İki formu vardır: 1.Distrofik kalsifikasyon: Ölü dokularda lokal birikimidir. Ca düzeyleri normaldir ve Ca metabolizması bozulmamıştır. 2.Metastatik kalsifikasyon: Ca vital dokularda birikir. Hemen her zaman hiperkalsemiye yol açan Ca metabolizmasında bozukluk vardır. Işık mikroskopunda bazofilik, amorf granüler yada tabakalar şekline görülürler. İntra, ekstraselüler ya da her iki yerleşimde bulunabilir. Organlarda fonksiyon bozukluğu yapar. Bazı tümörlerde görülen psammom bodyler de kalsifikasyon örneğidir. Dokuda kristal olarak adlandırılan maddeler kalsiyumdan başka; Kolesterol, Ürat kristalleri: Gut hastalığında hiperürisemi sonucu birikir. Kulak kartilajı ve eklem çevresi yumuşak dokularda birikir. Suda ve formalinde erir, % 100 alkol takibi gereklidir. Kalsiyum pirofosfat kristalleri: Eklem çevresinde birikerek makroskopik ve mikroskopik olarak gut kristallerini taklit ettiği için psödogut denir. Polarize ışık mikroskopi ve kırmızı filtre ile ayırtedilebilir.

Öğrenme hedefi: Hücre içinde birikime ve patolojik kalsifikasyona neden olan faktörler, biriken madde türleri, bunların patolojik olarak hücre ve doku düzeyinde yorumlanması amaçlanmıştır.

Ders konusu ile ilgili semptomlar (UÇEP Dikey entegrasyonu):