Pediatri 3-3 (PEDI303)

Ders Oturumu 100

"Pediatride Siyanoz, Pediatride Fetal Dolaşım"

Doç. Dr. Fatih Şap (2 ders saati)

Ders özeti

Siyanoz; Cilt ve mukozalarda mavimsi renk değişikliğine verilen isimdir. Siyanoz cilt venlerinde indirgenmiş (redükte) hemoglobinin (Hb) 5 g/dl’nin üzerine çıktığı durumlarda görülür. İndirgenmiş Hb kaynağı; ya arteriyel desaturasyondur (Santral Siyanoz) ya da perifer dokular tarafından oksijenin artmış ayrışmasıdır (Periferik Siyanoz). Bir de 3. bir siyanoz çeşidi olan diferansiye siyanoz (asimetrik siyanoz) tanımlanabilir. Siyanozu, deri ve mukoza pigmentasyonundan ayırmak gerekir. Esmer ciltte; cilde rengi veren indirgenmiş hemoglobin değil, artmış melanin pigmentidir. Santral siyanoz dil, ağız ve konjuktiva mukozası gibi yerlerle birlikte tüm ciltte (parmaklar, tırnak yatakları, dudaklar, kulaklar ve burun) görülür. Periferik siyanozda ise distal ekstremitelerde (elde, el ve ayak parmak uçlarında, nadiren ağız ve göz çevresinde) siyanoz görülürken mukozalarda görülmez. Santral siyanoz yapan nedenler genelde ciddi (Siyanotik konjenital kalp hastalıkları, Akciğer hastalıkları veya Santral sinir sistemi depresyonu) hastalıklardır. Santral siyanozunun kaynağının araştırılmasında Hiperoksi test kullanılır, böylece kaynağın kalp veya akciğer kökenli olduğunun ayırımı yapılabilmektedir. Fetal dolaşım; Fetal dolaşımda önemli şant ve yapılar [Plasenta, Göbek kordonu (2 umbilikal arter ve 1 umbilikal ven), Duktus Venozus, Foramen Ovale ve Duktus Arteriyozus] bulunmaktadır. İntrauterin dönemde fetüs göbek kordonuyla plasentaya bağlanır. Besleyici maddelerin ve oksijenin tranferinde plasenta önemli rol oynar. İntrauterin dönemde akciğerler sıvı ile ile dolu olduğu için fetüste gaz değişimi plasentada yapılır. İntrauterin dönemde, sağ ve sol venrikül paralel bir dolaşım içerisindedirler. Atriyal ve büyük damar seviyelerinde çeşitli şantlarla kan karışımı olmaktadır. Plasentadan besin ve oksijenden zengin kan göbek kordonunun içindeki 1 umbilikal ven aracılığı ile bebeğe gelir ve duktus venozus ile inferior vena kavaya (IVC) açılır. IVC den sağ atriyuma gelen görece oksijenden zenginın kanın bir bölümü foramen ovale ile sol atriyuma açılır, ve böylece kalp ve beyin gibi hayati organlar oksijenli kanla perfüze olur. Fetüste akciğerler kapalı olduğu için kalbin sağ tarafının kanı büyük oranda pulmoner arterden duktus arteriyozus yoluyla inen aortaya geçer. Fetüsün kirlenmiş kanı iki umbilikal arter yoluyla göbek kordonu içinde plasentaya gitmektedir. Bu sayede fetüs intauterin yaşamını sürdürebilmektedir.

Öğrenme hedefi: Siyanoz için; tanısını koyması, santral-periferik siyanoz ayırımını yapabilmesi ve santral siyanozda kalp-akciğer kaynağı ayırımını yapabilmesi hedeflenmektedir. Fetal Dolaşım için; intrauterin yaşamda dolaşım fizyolojisinin ekstrauterin yaşamdakinden temel farlılıkları hakkında bilgi sahibi olması ve fetal dolaşımdaki önemli şant ve yapıları bilmesi hedeflenmektedir.

Ders konusu ile ilgili semptomlar (UÇEP Dikey entegrasyonu):