|
Hücre Bilimi ve Hücre İnceleme Metotları
|
1 |
Preklinik (Teorik) |
1 |
Prof. Dr. Ercan Kurar |
Hücreyi incelemek amacıyla laboratuvarlarda rutin olarak kullanılan mikroskobi, hücre kültürü ve moleküler yöntemler hakkında bilgiler sunulmaktadır. |
Hücre incelenmesinde kullanılan genel metotları bilir. |
|
Hücrenin Genel Özellikleri
|
1 |
Preklinik (Teorik) |
2 |
Prof. Dr. Ercan Kurar |
Hücrenin Genel Özellikleri |
Hücrenin Genel Özellikleri |
|
Hücre Membranını Oluşturan Moleküller
|
2 |
Preklinik (Teorik) |
3 |
Prof. Dr. Hasibe Vural |
Hücre temel bileşeni olan hücre zarı/biyolojik membranın görevi, glikokaliks (reseptörlerin
önemi), hücre zarları arası etkileşim mekanizmaları ile hücre zarı, hücre içi iyon ve molekül derişimini düzenleyerek haberleşme ve sinyal iletiminden sorumlu olan zar yapısı hakkında detaylı bilgi sahibi olunmaktadır. Örneğin İnce barsaklar ve böbreğin proksimal tübül hücreleri, glikokaliksin en kalın olduğu bölgelerdir, aynı zamanda hücre zarı yapısının bozulması sonucunda karşılaşılacak patolojik olaylar da açıklanmaktadır. |
Hücre membran yapısında bulunan protein, lipid, karbohidrat moleküllerini, lokasyonlarını ve
görevlerini ögrenir. |
|
Hücre Membranında Taşınma
|
2 |
Preklinik (Teorik) |
4 |
Prof. Dr. Hasibe Vural |
Maddelerin hücre zarından taşınması sırasında hücre zarı aktif olarak rol alır ve hücresel enerjiye
gereksinim vardır. Maddelerin taşınmasında bir taşıyıcı moleküle gerek vardır ve bu sırada enerji
harcanır. Enerji ATP molekülünden sağlanır. Endositoz, ekzositoz ve reseptör bağımlı endositoz
olayları, Aquaporinler, taşınmada görevli olan pompalar vs... |
Zardan molekül ve iyonların taşınma mekanizmaları hakkında bilgi sahibi olur. |
|
Prokaryotik ve Ökaryotik Hücreler
|
1 |
Preklinik (Teorik) |
5 |
Prof. Dr. Ercan Kurar |
Prokaryotik ve ökaryatik hücreler ve hücre mebranının genel özelliklerini hakkında bilgi verilmektedir. |
Prokaryotik ve ökaryatik hücre yapısı ve farkları açıklayabilir. 2. Öğrenim hedefi: Hücre mebranının genel özelliklerini tanımlar. |
|
Hücre membranının yapısı
|
1 |
Preklinik (Teorik) |
6 |
Prof. Dr. Ercan Kurar |
Hücre membranının yapısı |
Hücre membranının yapısı |
|
Küçük Moleküllerin Hücre Zarından Geçişi
|
1 |
Preklinik (Teorik) |
7 |
Prof. Dr. Hasibe Vural |
Hücre zarında; osmoz, difüzyon, kolaylaştırılmış difüzyon ve aktif taşıma mekanizmaları son
derece önemlidir.İntegral transmembran proteinleri (kanal ve taşıyıcılar) spesifik moleküllerin zarı geçmelerine izin verirler. Memeli karaciğer hücrelerinde glukoz taşınması; Na-K ATPaz pompası ve etkinliği, zar potansiyeli, kolesterolün hücre içine alınması ve reseptör ilişkisi, Ailesel hiperkolesterolemia hastalığı; iyonoforlar, zar taşınma sistemi sorunlarına bağlı gelişen hastalıklar vs. detaylandırılmaktadır. |
Zardan molekül ve iyonların taşınma mekanizmaları hakkında bilgi sahibi olur. |
|
Makromolekül ve Partiküllerin Hücre Zarından Geçişi
|
1 |
Preklinik (Teorik) |
8 |
Prof. Dr. Hasibe Vural |
Makromolekül ve Partiküllerin Hücre Zarından Geçişi |
Makromolekül ve Partiküllerin Hücre Zarından Geçişi |
|
Hücre Membran Reseptörleri
|
2 |
Preklinik (Teorik) |
9 |
Prof. Dr. Hasibe Vural |
Reseptörler organizmanın iç ve dış ortamından haberdar olan iletişimi ve hücresel cevabı
sağlayan oluşumlardır. Hücrenin membranında stoplazma ve nükleusunda bulunan bu yapılar genellikle protein yapıda olup bağlanan ajana özgü agonist veya antagonist etki yaratabilirler. Nüklear reseptörler özellikle ökaryotik canlılardaki transkripsiyon faktörleridir. Gelişim, farklılaşma ve metabolizma ile ilgili fonksiyonları düzenlerler, membran akışkanlığı ile ilişkili hastalıklar, membran transport sistemi ile ilişkili hastalıklar ve resptör ilişkili hastalıklara da konu bütünlüğü içerisinde yer verilmektedir. |
Hücre membran reseptörlerinin hücresel lokasyonları, önemi, fonksiyonları ve patolojileri
hakkında bilgi sahibi olur. |
|
Sitoplazma ve Organeller
|
1 |
Preklinik (Teorik) |
10 |
Prof. Dr. Hasibe Vural |
Hücrenin yapısal elemanları stoplazma, inklüzyon cisimler, organellerin önemi ve neden
organellere hücre gerek duyar konuları anlatılır. ER ve ribozom hakkında detaylı bilgi verilir.Örneğin; DER, Kas hücrelerinde veziküler ve tubuller kasılma süreci sırasında açığa çıkan Ca depolarken, karaciğer hücresinde glikojen depolayarak kolesterol yapımı ve toksik maddelerin eliminasyonunu sağlamaktadır. GER ise; plasma membran proteinlerinin sentezi için gereklidir. Şaperon moleküller, kalneksin, kalretikulum, ER stresi vs. Ribozom ların oluşum mekanizmaları, ökaryotik ve prokaryotik canlılardaki yapıları, protein sentezi ve önemi, konuları detaylı olarak anlatılmaktadır. |
Hücrenin içindeki düzen ve her bir organelin aracılık ettiği yaşamsal fonksiyonlar hakkında bilgi
sahibi olur. |
|
Endoplazmik Retikulum ve Ribozom
|
1 |
Preklinik (Teorik) |
11 |
Prof. Dr. Hasibe Vural |
Endoplazmik Retikulum ve Ribozom |
Endoplazmik Retikulum ve Ribozom |
|
Golgi Aygıtı ve Veziküler Trafik
|
1 |
Preklinik (Teorik) |
12 |
Prof. Dr. Hasibe Vural |
Golginin yapısal ve fonksiyonel özellikleri ve veziküler trafik konuları; Sentrozom, Lizozomal içerik ve zar yapısı, lizozomun fonksiyonu, Peroksizom ve lizozomal enzimlerin bozulması sonucu hücresel patolojik olaylar detaylı olarak anlatılır. Ayrıca organeller arası trafik; endositoz eksositoz olayları, klatrin vs moleküller, ve COPI, COPII ve klatrin kaplı veziküllerin fonksiyonları açıklanmaktdır. |
Hücrenin organellerinden Golgi, Lizozom, Peroksizom ve Sentrozom'un özellikleri ve her bir organelin aracılık ettiği yaşamsal fonksiyonların ve hücre fonksiyonunda oluşacak organele bağlı bozukluklar ve hastalıkların moleküler temelini açıklar. |
|
Lizozom, Peroksizom ve Sentrozom
|
1 |
Preklinik (Teorik) |
13 |
Prof. Dr. Hasibe Vural |
Lizozom, Peroksizom ve Sentrozom |
Lizozom, Peroksizom ve Sentrozom |
|
Mitokondri ve Maternal Kalıtım
|
1 |
Preklinik (Teorik) |
14 |
Prof. Dr. Hasibe Vural |
Hücredeki önemli organellerden olan mitokondrinin özellikleri, iç ve dış zar, fonksiyonları mitokondri genomunun nükleer genomdan farkı ve maternal kalıtım ve organel bazlı hücresel patolojik olayları anlatılır. Endosimbiyoz teorisi açıklanır ayrıca; mitokondri, oksijenin işlenmesi ve tüketilen gıdalardaki yağ asitleri, karbohidrat ve proteinleri oksitadif fosforilasyon işlemiyle ATP’ye dönüştürülen kullanılabilir enerjiyi üreten organel olması açısından da önemlidir. Mitoribozomlar, mitokondriyal genom, Wobble hipotezi, maternal kalıtım, homoplazmik ve heteroplazmik hücre, Kearns-Sayne sendromu, Leber sendromu ve mit. gen mutasyonları gibi Mitokondrial fonksiyon bozuklukları tüm sistemleri etkilediğinden multisistemik bir hastalık olarak karşımıza çıkabilmektedir. |
Organellerin işlevsel özellikleri ile hücrenin görev ve fonksiyonunu ile ilişkilendirilmesi konusunda gerekli bilgileri açıklar. |
|
Organellere Bağlı Gelişen Hastalıklar
|
1 |
Preklinik (Teorik) |
15 |
Prof. Dr. Hasibe Vural |
Organellere Bağlı Gelişen Hastalıklar |
Organellere Bağlı Gelişen Hastalıklar |
|
Hücre İskeleti ve Hücre İskeleti Elemanları
|
1 |
Preklinik (Teorik) |
16 |
Prof. Dr. Hasibe Vural |
Hücre iskeletinin bileşenleri olan mikrofilamentlerin ve mikrotübüllerin fonksiyonları detaylı olarak açıklanmaktadır. |
Hücre iskeleti yapısı, özellikleri, fonksiyonunları ve ilişkili motor proteinleri ile hücre iskelet dinamiklerindeki patolojilere bağlı hastalıkları ögrenir. |
|
Mikrofilamentler ve Mikrotübüller
|
1 |
Preklinik (Teorik) |
17 |
Prof. Dr. Hasibe Vural |
Mikrotübüler oldukça stabil yapılardır ve kolşisin gibi özel antimitotik ilaçlara hassastırlar, mitotik mekiği bloke ederek ilaç verilmediğinde mitoz yeniden başlar, ve böylece kanser tedavisinde kullanılabilir. Mikrotübül proteinlerinden olan kinesin, dynein, dinamin ve miyozinler moleküler motorlardır. Örneğin Dynein yokluğunda Kartagener sendromu vb. MAP1, MAPII, mikrotübül ve sentrozom; keratin, vimentin desmin vs. ara filamanların hücre için önemi ve fonksiyonları patolojik durumları detaylı olarak açıklanmaktadır. |
Mikrofilamentler ve Mikrotübüller |
|
Ara filamanlar ve moleküler motorlar
|
1 |
Preklinik (Teorik) |
18 |
Prof. Dr. Hasibe Vural |
Hücre iskeletii ve hastalık ilişkileri, mikrofilament, ara filamanlar ve ilişkili motor proteinleri hakkında detaylı bilgi verilmektedir. |
Hücre iskeleti yapısı, özellikleri, hücresel dinamikler, patolojiler ve fonksiyonlarını açıklar. |
|
Mikrofilamentler ve aktin bağlayıcı proteinler
|
1 |
Preklinik (Teorik) |
19 |
Prof. Dr. Hasibe Vural |
Mikrofilamentler ve aktin bağlayıcı proteinler |
Mikrofilamentler ve aktin bağlayıcı proteinler |
|
Hücre bağlantıları
|
1 |
Preklinik (Teorik) |
20 |
Prof. Dr. Hasibe Vural |
Gap junctionlar komşu hücreyle sinyal bilgilerinin paylaşılmasına izin veren özelleşmiş hücre-hücre bağlantılarıdır.Konnekson proteinlerinin fonksiyonu, beyin dokusunda sıkı bağlantı (tight junction) bölgelerinin önemi, desmozom, hemidezmozom ve sinaptik bağlantılar ve fonksiyonlarının yanısıra patolojileri örneklerle açıklanmaktadır. Örneğin desmozomun önemi, öldürücü otoimmün deri hastalığı olan pemfigus’da görülür. Bu hastalığa yakalanan kişiler kendi desmozomal kaderin proteinlerine karşı antikor oluştururlar. İntegrin, selektin, kaderin, laminin, kollajen gibi özelleşmiş protein bazlı önemli adezyon moleküller detaylı olarak anlatılmaktadır. |
Hücre bağlantılarının ve ekstrasellüler matriks elemanlarının yapısını ve fonksiyonunu
açıklar |
|
Ekstrasellüler Matriks ve Adezyon Moleküller
|
1 |
Preklinik (Teorik) |
21 |
Prof. Dr. Hasibe Vural |
Ekstrasellüler Matriks ve Adezyon Moleküller |
Ekstrasellüler Matriks ve Adezyon Moleküller |
|
Hücrede Haberleşme ve Sinyal Yolakları
|
2 |
Preklinik (Teorik) |
22 |
Prof. Dr. Hasibe Vural |
Ligand (sinyal molekülü), reseptör, intrasellüler sinyal kaskadı ve hücresel yanıt; sinyal yolakları ve sinyalin herbir hücreye özgün iletilme şekilleri açıklanmaktadır. Ayrıca G proteine bağlı sinyal yolağı, RTK, Notch, Ras, Raf gibi sinyal yolakları ve iletilme şekilleri; c-AMP, c-GMP Ca-Kalmodulin, Fosfotidil İnositol vb. ikincil sinyal yapılarını ve moleküler sinyal mekanizmalarını ögrenerek sinyal iletim bozukluklarına bağlı gelişen patolojileri tanımlanmaktadır. |
Hücreler arası sinyal iletim sistemlerini ve önemli moleküler yolakların hücresel haberleşme de organizma sağlığı açısından önemini aktarma konusunda bilgi sahibi olur. |
|
Hücre Metabolizması
|
1 |
Preklinik (Teorik) |
23 |
Prof. Dr. Hasibe Vural |
Hücre Metabolizması |
Hücre Metabolizması |
|
Enzimler ve Vitaminler
|
1 |
Preklinik (Teorik) |
24 |
Prof. Dr. Hasibe Vural |
Enzimler ve Vitaminler |
Enzimler ve Vitaminler |
|
Nükleusun Yapısı
|
2 |
Preklinik (Teorik) |
25 |
Doç. Dr. Hatice Gül Dursun |
İnterfaz nukleusu dört kısımdan oluşur: 1. Nüklear zarf, 2. Kromatin ağı, 3. Nukleolus, 4. Nüklear matriks. Nüklear zarf; nüklear zarları, nüklear laminayı ve nüklear por kompleksini içerir. Lamin organizasyonunundaki bozukluklar bağlı olarak Laminopatiler gelişir. Nukleus-sitoplazma arasında büyük moleküllerin taşınmasında Karyoferrin adı verilen taşıyıcı reseptörler ve Run proteini rol oynar. |
Nukleusun görevlerini, kısımlarını ve yapısal organizasyonu, Nukleus-Sitozol arasındaki taşınmanın esaslarını bilir. |
|
Nükleik Asitler
|
1 |
Preklinik (Teorik) |
26 |
Doç. Dr. Hatice Gül Dursun |
Canlılarda kalıtsal molekül olarak rol oynayan nükleik asitler (DNA ve RNA) nükleotid ünitelerinin polimerizasyonu ile oluşur. Nükleotidler 3 kısımdan oluşur: 1. Beş karbonlu şeker, 2. Organik bir baz, 3. Fosfat grubu. Nükleotid üniteleri birbirlerine 3'→5' fosfodiester bağı ile bağlanır. |
Nükleik asitler ve görevleri hakkında bilgi sahibi olur. |
|
DNA'nın Yapısı ve Özellikleri
|
1 |
Preklinik (Teorik) |
27 |
Doç. Dr. Hatice Gül Dursun |
Canlıların büyük çoğunluğunda kalıtsal molekül olan DNA, birbirine antiparalel uzanan iki nükleotid zincirinin ortak bir eksen etrafında birbirine sarılmasıyla oluşan çift sarmal bir yapı gösterir. Zincirler birbirinin tamamlayıcısıdır. |
DNA'nın yapısını ve özelliklerini tanımlar. |
|
DNA'nın organizasyonu
|
1 |
Preklinik (Teorik) |
28 |
Doç. Dr. Hatice Gül Dursun |
N.asidin tipi, biçimi, miktarı ve yerleşim özellikleri organizmalar arasında farklılık gösterir. Ancak kalıtsal molekülün hücre içindeki yerleşimi ile ilgili genel ilke bulunduğu bölgede yoğunlaşmış bir kütle oluşturmasıdır. Kalıtsal molekül içinde bulunduğu bölme ya da hücreye sığabilmek için sıkı bir şekilde paketlenir ve organize olur. Derste kalıtsal molekülün farklı organizma gruplarındaki biçimi, yerleşimi ve organizasyonundan bahsedilmektedir. |
Kalıtsal molekülün organizmalardaki bulunuş şekli ve organizasyonu hakkında fikir sahibi olur. |
|
Kromatin ve Kromozom Yapısı
|
1 |
Preklinik (Teorik) |
29 |
Doç. Dr. Hatice Gül Dursun |
Kromatin ve Kromozom Yapısı |
DNA molekülünün kromatin ve kromozoma nasıl organize olduğunu bilir. |
|
DNA sentezi
|
2 |
Preklinik (Teorik) |
30 |
Doç. Dr. Hatice Gül Dursun |
DNA'nın replikasyonu semikonservatif tarzda gerçekleşir. Zincirlerden herbiri kalıp olarak kullanılarak
karşısına tamamlayıcı yeni zincir sentezlenir. Polimerizasyonu katalizleye enzim DNA Polimeraz
olup, sentezi 5'→3' yönünde gerçekleştirir. Sentez için kalıp DNA, dNTP'ler ve primer diziye ihtiyaç
vardır. Replikasyon çatalında polimeraz dışında primaz, kayan kelepçe, kelepçe yükleyici protein,
topoizomerazlar, helikaz, helikaz yükleyici protein, SSB proteinler görev alır. Primerlerin uzaklaştırılmasında ise RNazH, ExoI ya da FEN1 ve Ligaz iş görür. |
DNA'nın replikasyon mekanizmasının esaslarını bilir ve bu mekanizmada görev alan proteinleri tanımlar. |
|
DNA Hasarı ve Tamiri
|
2 |
Preklinik (Teorik) |
31 |
Doç. Dr. Hatice Gül Dursun |
Genetik materyalin yapısında meydana gelen spontan ya da uyarılabilir değişikliklere mutasyon,
mutasyona neden olan fiziksel, kimyasal ya da biyolojik ajanlara da mutajen denir. Mutasyonlar "meydana geldikleri yere göre", "meydana geldikleri düzeye göre" ve "protein fonksiyonu üzerinde olan etkilerine" göre farklı şekillerde sınıflandırılabilir. Mutasyonların iki ana kaynağı vardır: Replikasyon hataları ve DNA'ya yönelik hasarlar. DNA onarımından sorumlu mekanizmalar ise: 1. Hatalı eşleşme tamiri, 2.Doğrudan tamir, 3.Kesip çıkararak tamir, 4.Rekombinasyonel tamir, ve 5.SOS yanıt. Bu mekanizmalardaki defektler, görevli proteinleri kodlayan genlerdeki mutasyonlar çeşitli hastalıklara yol açar. |
Mutasyon-mutajen kavramlarını tanımlar, mutasyonları sınıflandırır, DNA hasarına yol açan faktörleri ve DNA tamir mekanizmalarının esaslarını kavrar. DNA tamir mekanizmalarındaki defektlere bağlı olarak ortaya çıkan hastalıkları bilir. |
|
RNA Sentezi ve İşlenmesi
|
2 |
Preklinik (Teorik) |
32 |
Doç. Dr. Hatice Gül Dursun |
Transkripsiyonda, RNA polimeraz promotora bağlanarak nükleotid polimerizasyonununu gerçekleştirir.
Süreç; Prokaryotlarda ve ökaryotlarda benzer easaslar üzerinden işler. Prokaryotlarda tek tip RNA Pol
tüm RNA moleküllerini sentezlerken; ökaryotlarda 3 tip RNA Pol farklı RNA'ların sentezini yapar. Ökaryotlarda transkripsiyonun başlayabilmsi için ayrıca transkripsiyon faktörleri adı verilen proteinlere
de ihtiyaç vardır. Başlama, uzama ve sonlanma şeklinde birbirinden ayrılan üç evrede gerçekleşir. Pol, Prokaryotlarda Terminatör adı verilen özel dizilere, ökaryotlarda da CPSF ve CstF proteinleri bağlanma dizileri ve yarılma bölgesine ulaştığına transkripsiyon sonlanır. Sentezlenen mRNA'lar (Prokaryotikler hariç), tRNA'lar ve rRNA'lar kesim, baz modifikasyonu ve ilaveler gibi bazı işlemlerle olgunlaşma sürecinden geçirilirler. |
RNA sentezinin temel mekanizmasını, iş gören proteinleri, prokaryotik ve ökaryotik farklıllıkları, RNA
moleküllerinin işlenme basamaklarını bilir. |
|
Tıbbi Biyoloji Laboratuvar Pratiği 1/6
|
2 |
Preklinik (Pratik) |
51 |
Prof. Dr. Ercan Kurar |
Tıbbi Biyoloji Araştırma Alanlarının Değerlendirilmesi |
Tıbbi Biyoloji Araştırma Alanlarının Değerlendirilmesi |
|
Tıbbi Biyoloji Laboratuvar Pratiği 2/6
|
2 |
Preklinik (Pratik) |
52 |
Prof. Dr. Ercan Kurar |
Tıbbi Biyoloji Laboratuvarında Kullanılan Malzemeler, Cihazlar ve Ekipmanlar |
Tıbbi Biyoloji Laboratuvarında Kullanılan Malzemeler, Cihazlar ve Ekipmanlar |
|
Tıbbi Biyoloji Laboratuvar Pratiği 3/6
|
2 |
Preklinik (Pratik) |
53 |
Prof. Dr. Hasibe Vural |
Mikroskop Kullanımı |
Mikroskop Kullanımı |
|
Tıbbi Biyoloji Laboratuvar Pratiği 4/6
|
2 |
Preklinik (Pratik) |
54 |
Prof. Dr. Hasibe Vural |
Prokaryotik ve Ökaryotik Hücreler |
Prokaryotik ve Ökaryotik Hücreler |
|
Tıbbi Biyoloji Laboratuvar Pratiği 5/6
|
2 |
Preklinik (Pratik) |
55 |
Prof. Dr. Hasibe Vural |
Özelleşmiş Hücreler |
Özelleşmiş Hücreler |
|
Tıbbi Biyoloji Laboratuvar Pratiği 6/6
|
2 |
Preklinik (Pratik) |
56 |
Prof. Dr. Hasibe Vural |
Plazmoliz, Deplazmoliz ve Hemoliz |
Plazmoliz, Deplazmoliz ve Hemoliz |
